سنگ چینی (کریستال) – مشخصات و کاربردها
از آنجا که اصطلاحات و اسامی بازاری سنگها توسط معدن داران، فروشندگان و معماران به وفور مورد استفاده قرار می گیرد، شیدارک در این مقاله شما را با واژه سنگ چینی، مشخصات و کاربردهای آن آشنا می کند. در مورد سنگ چینی تصور اشتباهی وجود دارد که این سنگ از چین وارد شده است، در حالیکه این فرضیه اشتباه بوده و این نوع سنگ محصول خود ایران است. سنگ چینی به عبارت ساده یک اصطلاح عامیانه از سنگ کریستال است. این سنگ براثر تبلور دوباره (کریستاله شدن) توده ای از سنگهای آهکی یا دولومیتی در اثر عوامل درونی همانند درجه حرارت و فشار به وجود می آید. برهمین اساس سنگ چینی در گروه سنگهای دگرگونی قرار می گیرد. تبلور مجدد سنگ چینی معمولا بهمراه ایجاد بلورهای درشت دانه است که با چشم هم قابل دیدن هستند و این ویژگی سبب شناسایی این سنگ از سنگهای کربناتی رسوبی است.
از نظر سنگ شناسی و گروه بندی انواع سنگ که در مقاله انواع سنگهای ساختمانی به آن اشاره شد، سنگ چینی را می توان در گروه سنگهای مرمریت قرارداد که در نقاط مختلفی که وجود دارند از نظر بعضی ترکیبات شیمیایی و میزان دگرگونی بایکدیگر متفاوت هستند. سنگ چینی معمولا توسط دستگاه های برش سنگ نرم بریده می شود و از آنجا که تخلخل و رگه های خالی خیلی کمی دارد، نیاز به توری و رزین جهت اصلاح و مقاوم سازی سنگ نیست.
استفاده از واژه چینی برای این سنگ در سالهای اخیر در ایران رایج شده و این موضوع ظاهرا به آن دلیل است که باتوجه به ویژگی کریستاله بودن، این سنگ در مقابل ضربه و در ضخامت‌های کم (حدود دو سانتیمتر) صدایی شبیه به صدای ضربه بر روی یک ظرف چینی می‌دهد. سنگ چینی دارای تنوع رنگ پایینی است و معمولاً در بازار به رنگ زمینه روشن سفید و یا سفید با رگه زرد یا هاله های زرد وجود دارد که این مهم یکی از نکات منفی این سنگ است و معماران را در طراحی محدود می کند.
مشخصات فنی و کاربرد سنگ چینی (کریستال)
همانگونه که در بالاهم اشاره شد سنگ چینی به لحاظ ساختاری اغلب دارای بلورهای درشت سفید و یا خاکستری روشن تا کرم است. سنگ کریستاله به لحاظ کانی شناسی حاوی کانی کلسیت به عنوان کانی اصلی تشکیل دهنده سنگ می باشد ولی در برخی موارد در ساختار آن کانی کوارتز هم وجود دارد که هرچه مقدار کوارتز بیشتر باشد، میزان سختی سنگ چینی زیادتر می شود. مقاومت خمشی آن متفاوت است، اما به لحاظ کلی در محدوده 15-6 مگاپاسکال قرار دارد. مقاومت کششی آن به طورمتوسط 4 مگاپاسکال است. تخلخل سنگ چینی معمولا بسیار کم و بین ۳ /۰ تا ۲/ ۱ درصد است. خاصیت رد شدن نور از مصالح و سنگها، پدیده جذابی است که توسط معماران به ویژه در معماری سنتی و مدرن استفاده شده است. این ویژگی در سنگها مختص سنگ مرمر است، اما در بعضی از سنگهای چینی هم وجود دارد.
این سنگ در سال های گذشته در فضاهای مختلف پروژه های ساختمانی به کار برده می شد اما مدتی است به دلیل افزایش محبوبیت و تنوع زیاد سنگ تراورتن در ایران درخواست برای سنگ چینی در بازار نسبت به سالهای گذشته کاهش یافته و میزان استفاده و در نتیجه استخراج معادن این سنگ کمتر شده است. در این میان باتوجه به افزایش گرایش معماران به طراحی با سنگهای اسلب، گاها دیده می شود که از سنگ چینی به صورت قطعات بزرگ بوک مچ در فضای داخلی استفاده می شود.
سنگ چینی برای نما و فضای خارجی قابل استفاده است و به لحاظ جذب آب و چسبندگی دوغاب بین گرانیت و تراورتن قرار می گیرد، یعنی از تراورتن کمتر و از گرانیت بیشتر آب جذب می کند و به این ترتیب از گرانیت چسبنده تر و نسبت تراورتن چسبندگی کمتری دارد. مقاومت این سنگ در مقابل هوازدگی به طور میانگین خوب است.
سنگ چینی در نمای ساختمانهای قدیمی به خصوص در مناطق گرمسیر دیده می شود. چرا که رنگ روشن آن باعث می شود تا گرمای زیادی جذب نما نشود و ساختمان از گرمای زیاد در امان باشد.
سنگ کریستال به صورت جدول کنار معابر زیبا بوده و مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال در طرح بازسازی پیاده رو و جوی آب خیابان ولی عصر (عج)، این سنگ بکار گرفته شده و در برخی مقاطع این مسیر، شکل مکعبی (کیوبیک) آن هم دیده می شود.
گذری بر استفاده از سنگ چینی در ایران
از قدیم استفاده از سنگ کریستاله در ساختمان و به ویژه در نما گسترده بود، اما به دلیل عدم کیفیت مناسب این سنگ در نما و تنوع رنگ محدود، توسط سایر سنگها همچون تراورتن جایگزین شد و به همین دلیل تولید آن طی دو دهه گذشته کاهش یافت.
اما از نیمه دوم دهه 1385 به دلیل قیمت پایین و مناسب این سنگ در بازار داخلی نسبت به سایر سنگهای ساختانی، مجددا این سنگ مورد توجه سازندگان به ویژه بخش مسکن مهر قرار گرفت. از سوی دیگر سازمانهای دولتی همچون شهرداری‌ها این سنگ را در سنگفرش کف گذرها و احداث مبلمان شهری به کار گرفتند و دوباره بازار به سمت استفاده از این سنگ بهبود پیدا کرد، اما با این حال استخراج و استفاده از سنگ چینی همچنان نسبت به گذشته کمتر است.
انواع سنگ چینی در بازار ایران
انواع مختلف سنگ چینی براساس نام معدن در بازار وجود دارند. سنگ چینی ازنا یکی از معروفترین سنگهای چینی بازار ایران است. سنگ چینی ازنا به سنگ چینی ارباب نیز شناخته می شود. سنگ چینی ازنا دارای کیفیتی به مراتب بهتر نسبت به دیگر سنگ های کریستال است. از انواع دیگر سنگ چینی می توان سنگ چینی نیریز، سیرجان، الیگودرز، قروه را نام برد.
کتاب جامع آشنایی با سنگهای ساختمانی
جهت دریافت کتاب آشنایی با سنگ های ساختمانی فرم زیر را تکمیل نمایید.
با ما همراه باشید.
جهت اطلاع از آخرین اخبار، مقالات، فیلم های آموزشی، محصولات و برندهای صنعت کفپوش در خبرنامه شیدارک عضو شوید.