کفپوش اپوکسی و پلی یورتان چیست؟
یکی از جذاب ترین و پرکاربردترین کفپوش های ساختمانی کفپوش اپوکسی و پلی یورتان است. این کفپوش با تنوع گسترده، در فضاهای مختلف مسکونی، تجاری و صنعتی اجرا می شود. شیدارک در این مقاله به معرفی کفپوش اپوکسی و پلی یورتان (Epoxy, Polyurethane flooring)، مشخصات فنی و کاربردهای آن می پردازد.
آشنایی و مشخصات فنی کفپوش اپوکسی
در این مقاله واژه اپوکسی، سیستمهای کفپوش اپوکسی، تفاوتهای آن با کفپوش رویه پلی یورتان و مشخصات فنی آنها توضیح داده می شود. جهت اطلاعات بیشتر در قسمت های مختلف در جمله ها از واژه های فنی انگلیسی رایج نیز استفاده شده است.
اپوکسی Epoxy به بیان کلی یک چسباننده، پلاستیک، رنگ و یا دیگر موادی در این خصوص می باشد که از رده خاصی از پلیمرهای سینتتیک ترموستینگ synthetic thermosetting polymers (تجزیه ناپذیر در برابر گرما) که حاوی گروههای اپوکساید Epoxide می باشد بدست می آید. واژه اپوکسی به تعریف دیگر بیانگر کلاسی از ماده و نحوه استفاده از آن می باشد و به دلیل گسترده بودن خواص و مصارف آنها می بایست به تعریف و مشخصات خاص آن در زمینه مورد استفاده پرداخت.
اپوکسی ها کاربرد بسیار وسیعی در صنایع مختلف دارند و از آنها می توان بعنوان رنگ، پوشش دهنده، چسب، لایه محافظ، انواع کامپوزیت ها، عناصر دکوراتیو و … استفاده کرد. یکی از کاربردهای گسترده آن در صنعت ساختمان به صورت کف پوش اپوکسی می باشد.
سیستم کفپوش اپوکسی براساس ترکیب رزین های اپوکسی با سخت کننده ها (هاردنر) می باشد. وقتی این دو جزء باهم ترکیب می شوند، رزین و هاردنر به صورت شیمیایی با یکدیگر واکنش نشان داده و یک ماده پلاستیک سخت به وجود می آید. محصول نهایی بسیار قوی، با دوام، مقاوم بوده و به شدت به لایه های زیرین خود می چسبد. نسبت اختلاط دوجزء اپوکسی براساس فرمول ساختن سیستم اپوکسی است که در آزمایشگاه کارخانه تولید کننده، با ترکیب و تست کردن نسبت های مختلف برای رسیدن به خواص نهایی خواهد بود.
بنابراین کف پوش های اپوکسی بسیار قوی و محکم و با خواص منحصر به فرد هستند به گونه ای که از آنها استفاده های متنوعی برای اماکن دارای ترافیک سنگین مانند محیط های صنعتی، انبارها و سوله های ذخیره مواد، بیمارستان ها و فضاهای ورزشی می شود.
توضیح آنکه هاردنر کفپوش اپوکسی که نقش مهمی در خواص نهایی محصول بازی می کند عمدتا برپایه پلی آمید و یا پلی آمین است و انتخاب نوع آن براساس خواص نهایی کفپوش اپوکسی در فرمول کف پوش اپوکسی توسط کارخانه تولیدکننده تعیین می شود. به دلیل تخصصی بودن مطلب و نیاز به ارائه مباحث علمی، فرمولهای شیمیایی و … در اینجا از بیان جزئیات بیشتر خودداری شده و شیدارک در مقاله ای جداگانه با عنوان اپوکسی پلی آمید و پلی آمین در خصوص آنها صحبت کرده است.
لایه های کفپوش اپوکسی و پلی یورتان
کفپوش اپوکسی به صورت عمده روی کفهای بتنی اجرا می شود و از حداقل 3 لایه تشکیل می شود که ضخامت تقریبی مجموع لایه ها حداقل 1.5 تا 2 میلیمتر می بایست در نظر گرفته شود. البته با توجه به نوع کاربری، خواصی که مورد نیاز است و … ممکن است تعداد لایه ها به 7 لایه هم برسد که به صورت طبیعی باعث افزایش ضخامت کلی کفپوش شده و ضخامت کل لایه ها 3.5 تا 4 میلیمتر می شود.
لایه های اصلی کفپوش اپوکسی شامل 1) پرایمر 2) لایه اپوکسی میانی و 3) لایه رویه (نهایی) اپوکسی می باشد.
پرایمر زیر لایه های اپوکسی دو خاصیت اصلی دارد: 1) نفوذ به منافذ مویی (غیرقابل رویت) سطح زیرین و جلوگیری از نفوذ لایه فوقانی به بستر 2) کارکرد به صورت چسب دوسویه که چسبندگی بالایی بین لایه اپوکسی فوقانی وبستر بتنی زیرین را به وجود می آورد.
به صورت کلی افزایش تعداد لایه ها از سه لایه (به 7 لایه و …) به دلایل زیر می باشد:
1- اجرای مش تقویتی: در جاهایی مانند کنج ها، گوشه ها و روی درزهای اجرایی از مش برای مسلح کردن کفپوش اپوکسی برای بهبود خواص مقاومتی آن استفاده می شود. جنس مش بهتر است از فایبرگلاس باشد که خود دارای خاصیت مقاومت کششی و انعطاف پذیری خوبی (حدود 20%) می باشد.
2- اجرای لایه سیلیس: در رمپ های پارکینگ ها و فضاهایی که ایجاد مقاومت در برابر لغزش لازم است در لایه های میانی و قبل از لایه رویه نهایی از یک لایه سیلیس با دانه بندی بسیار پایین استفاده می شود.
3- اجرای لایه ممبرین الاستومری پلی یورتان: برای ایجاد خاصیت کشسانی بالا به سیستم کفپوش و خاصیت آب بندی
4- اجرای لایه نهایی (Top Coat) پلی یورتان: ایجاد خاصیت انعطاف پذیری به سیستم کفپوش
5- اجرای لایه پلی یورتان ضد UV برای سطوحی که به دلیل قرارگیری در نور باید ثبات رنگ داشته باشند.
تفاوت رویه های کفپوش اپوکسی و پلی یورتان
نکته مهمی که در سیستم کفپوشهای اپوکسی باید در نظر گرفته شود آن است که ماده اپوکسی به لحاظ ماهیتی انعطاف پذیر نیست و درصد ازدیاد طول نسبی آن (Elongation) حداکثر 3% می باشد. از اینرو امروزه برای سیستم های اپوکسی که خاصیت ارتجاعی نیز مدنظر است مانند پارکینگ ها، از رویه پلی یورتان که دارای خواص مطلوب در کنار انعطاف پذیری بالاست بعنوان لایه نهایی (روی لایه های اپوکسی) استفاده می شود.
به دلیل خاصیت کشسانی بالا، رویه پلی یورتان جاذب بهتر ضربه برای فضاهای پارکینگی می باشد. سختی پوشش پلی یورتان نسبت به اپوکسی پایین تر است اما در برابر خراش، تغییرات دمایی و رطوبت مقاومتر می باشد.
از اینرو امروزه سیستم های کفپوش پارکینگی بیشتر به سمت سیستم کفپوش پلی یورتان شامل لایه های 1) پرایمر 2) لایه اپوکسی 3) لایه ممبرین الاستومری 4) لایه سیلیس 5) لایه رویه پلی یورتان، رفته است.
توضیح تکمیلی آنکه سیستم کفپوش اپوکسی و پلی یورتان بیشتر برای فضای سواره رو پارکینگی پیشنهاد می شود و برای بخش پیاده روها می توان از سیستم سه لایه ای اپوکسی که در بالا شرح داده شد استفاده کرد.
مزایای کفپوشهای اپوکسی ، پلی یورتان
- مقاومت در برابر رطوبت و عوامل جوی
- مقاومت در برابر اصطکاک و مواد شیمیایی مانند روغن، چربی و …
- قابل شستشو و ضربه پذیر
- قابلیت اجرا در رنگ های مختلف
- اجرا در ضخامت های بسیار پایین (حدود 3 میلیمتر). بار مرده ناشی از آن در مقایسه با سایر کفپوش ها بسیار ناچیز است
باتوجه به اهمیت دقت در اجرای کفپوش اپوکسی که در کیفیت نهایی کار بسیار تاثیر گذار است، شیدارک مقالاتی در خصوص “استانداردهای کفپوش اپوکسی“، “مدیریت در اجرای پروژه کفپوش اپوکسی” و همچنین “اجرای اپوکسی در هوای سرد” ارائه کرده است که شما علاقه مندان می توانید جهت مطالعه به آنها مراجعه نمائید.
نکاتی چند درباره کفپوشهای اپوکسی و پلی یورتان
در اینجا نیز به صورت خلاصه چند نکته فنی درباره اپوکسی ارائه می شود:
– به دلیل اینکه کفپوش اپوکسی دارای ضخامت کم (حدود 3 میلیمتر) بوده، کیفیت بتن زیرین روی سطح نهایی تاثیر زیادی دارد. از اینرو دقت در اجرای بتن مسطح از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از اینرو در مواردی که بتن دارای ناهمواری زیاد می باشد، دو راهکار زیر قبل از اجرای کفپوش اپوکسی الزامی است: 1) اجرای یک لایه بتن تسطیح کننده (Leveling Screed ) و یا 2) استفاده از دستگاههای ساب لیزری جهت از بین بردن ناهمواری های بتن (روش دوم برای ناهمواری های زیر 2 سانتیمتر پیشنهاد می شود و برای ضخامت های بالاتر روش اول گزینه بهتری خواهد بود.
– از آنجا که یکی از خواص کفپوشهای اپوکسی ، پلی یورتان مقاومت در برابر نفوذ آب به همراه قابلیت ارتجاعی بالای لایه پلی یورتان می باشد، امروزه از آنها در فضاهایی که نیاز به اجرای لایه عایق رطوبتی و لایه نهایی به صورت همزمان می باشد (مانند کف آب نما ها، فواره های موزیکال، استخرهای بزرگ و …) بعنوان عایق رطوبتی نیز استفاده می شود.
در این مورد به جهت بهبود خواص انعطاف پذیری و قابلیت اجرای آسانتر لایه پلی یورتان در فرمول آن تغییراتی ایجاد می کنند و ماده حاصله پلی یوریا (که به بیانی پلی یورتان اصلاح شده به آن گفته می شود) نامیده می شود که در مقاله ای جداگانه در باره پلی یوریا صحبت شده است.
– اگر اجرای اپوکسی در فضای باز (در معرض نور خورشید) و یا در فضاهایی با لامپها و روشنایی با خاصیت تابش نور UV قرار گیرد، می بایست یک لایه ضد UV روی لایه نهایی اجراشود. این لایه می تواند بی رنگ و یا دارای رنگ نهایی کفپوش باشد.
انواع کفپوش اپوکسی و پلی یورتان
کفپوش اپوکسی و پلی یورتان با توجه به کاربرد گسترده ای که دارد در انواع کفپوش اپوکسی نووالاک، اپوکسی آنتی استاتیک، اپوکسی سه بعدی، خودتراز شونده تولید می شود که در مقاله هایی جداگانه به آنها پرداخته می شود. یکی دیگر از محصولات صنعت اپوکسی، کفپوش پلی یوریا می باشد که ویژگی های خاصی دارد و در صنعت و ساختمان از آن به عنوان پوشش و عایق استفاده می شود.
کتاب جامع آشنایی با کفپوش اپوکسی
جهت دریافت کتاب آشنایی با کفپوش اپوکسی فرم زیر را تکمیل نمایید.
با ما همراه باشید.
جهت اطلاع از آخرین اخبار، مقالات، فیلم های آموزشی، محصولات و برندهای صنعت کفپوش در خبرنامه شیدارک عضو شوید.