استانداردهای سنگ، آزمایشها، الزامات و مقادیر

استانداردهای سنگ باتوجه به نوع سنگ و کاربرد و محل مصرف آن می تواند بسیار متفاوت باشد. باتوجه به مصرف گسترده سنگ در فضاهای داخلی و بیرونی ساختمان در ایران به عنوان یک مصالح تزئینی لوکس و گران قیمت، دانستن اطلاعاتی که به ما کمک کند تا از کیفیت سنگ مطمئن شویم مهم و دارای اهمیت می باشد. شیدارک در مقاله آشنایی با انواع سنگها به مشخصات و اسامی مختلف سنگها و کاربرد آنها پرداخته است و در این مقاله نیز شما با استانداردهای سنگ ساختمانی و آزمایشهای مربوطه آشنا خواهید شد.

امروزه در بازار سنگ ایران کارخانه های اندکی پیدا می شوند که آزمایشهای لازم جهت تعیین کیفیت سنگ را انجام دهد و این مهم به صورت تجربی و از روی نام سنگها انجام می شود و برخی از آنها براساس نام سنگ و معدن تولید کننده در بازار به سنگ با کیفیت معروف شده اند. حال آنکه کارفرمایان و معماران باید علاوه بر رنگ و ابعاد سنگ، آنها را باتوجه به پارامتر کیفیت نیز انتخاب کنند. به این نکته هم توجه داشته باشید که آزمایشات خوبی در این زمینه در ایران وجود دارند که به راحتی قابل انجام هستند و از روی نتایج آن می توان از کیفیت سنگ اطمینان حاصل کرد. از سویی در صورت تامین و خریداری سنگ از خارج کشور نیز اطلاع از استانداردهای بین المللی حائز اهمیت است که در این مقاله مجموعه ای کامل از آزمایش های مربوطه به شما ارائه می شود.

با توجه به آنچه در مقاله آشنایی با انواع سنگها بیان شد سنگهای ساختمانی شامل گرانیت، سنگ آهک، مرمریت، تراورتن، کوارتز و سنگ لوح هستند و می بایست مشخصه های مندرج در استانداردهای سازمان ملی استاندارد ایران ISIRI بشرح زیر را دارا باشند:

• استاندارد ISIRI 5694 : سنگ های ساختمانی، گرانیت، ویژگی ها
• استاندارد ISIRI 5695 : سنگ های ساختمانی، سنگ آهک، ویژگی ها
• استاندارد ISIRI 5696 : سنگ های ساختمانی، مرمریت، ویژگی ها
• استاندارد ISIRI 13247 : سنگ های ساختمانی، تراورتن، ویژگی ها
• استاندارد ISIRI 14213 : سنگ های ساختمانی، سنگهای پایه کوارتزی، ویژگی ها
• استاندارد ISIRI 14216 : سنگ های ساختمانی، سنگ لوح، ویژگی ها

سنگ های لوح برای استفاده در سقف به عنوان توفال های سقف باید مطابق با استاندارد ISIRI 14218 باشد. و سنگهای سرپانتین مرمری نیز برای استفاده در ساختمان باید طبق استاندارد ISIRI 14214 باشند.

آزمایشهای اشاره شده در بالا برای هر نوع سنگ به تفکیک می باشد. براساس آزمایشهای گفته شده در بالا، سازمان ملی استاندارد ایران ISIRI، برای انواع سنگهای ساختمانی محدوده های قابل قبول تعیین کرده است که در ادامه به آنها اشاره شده است.

در جداول زیر مقادیر مورد تائید طبق استاندارد ISIRI برای سنگهای مختلف ساختمانی آمده است:

جدول زیر حداقل الزامات و استانداردهای لازم برای سنگهای آهکی را نشان می دهد:

 

شرح آزمایش	محدوده	واحد	طبقه بندی براساس جرم مخصوص			روش آزمون
			کم	متوسط	زیاد
جذب آب	max	%	۱۲	۷٫۵	۳	ISIRI 5699
جرم مخصوص	min	Kg/m3	۱۷۶۰	۲۱۶۰	۲۵۶۰	ISIRI 5699
مقاومت فشاری	min	MPa	۱۲	۲۸	۵۵	ISIRI 5698
مدول گسیختگی	Min	MPa	۲٫۹	۳٫۴	۶٫۹	ISIRI 5697
شاخص مقاومت سایشی (فقط برای سنگهای کف در معرض رفت و آمد)	Min	–	۱۰	۱۰	۱۰	ISIRI 8230 ISIRI 5700

جدول زیر حداقل الزامات و استانداردهای لازم برای سنگهای گرانیت و مرمریت را نشان می دهد:

شرح آزمایش	محدوده	واحد	سنگ گرانیت	سنگ مرمریت		روش آزمون
				کلسیت	دولومیت
جذب آب	max	%	۰٫۴	۰٫۲	۰٫۲	ISIRI 5699
جرم مخصوص	min	Kg/m3	۲۵۶۰	۲۵۹۵	۲۸۰۰	ISIRI 5699
مقاومت فشاری	min	MPa	۱۳۱	۵۲	۵۲	ISIRI 5698
مدول گسیختگی	Min	MPa	۱۰٫۳۴	۷	۷	ISIRI 5697
مقاومت خمشی	Min	MPa	۸٫۲۷	۷	۷	ISIRI 8229
شاخص مقاومت سایشی (فقط برای سنگهای کف در معرض رفت و آمد)	Min	–	۲۵	۱۰*	۱۰*	ISIRI 8230 ISIRI 5700
* برای مکانهای با رفت و آمد زیاد مانند راهروها، پله های تجاری و اداری و کف ها و سکوهای پر تردد، در صورت استفاده از سنگهای مرمریت، شاخص مقاومت سایشی باید حداقل برابر ۱۲ باشد.

جدول زیر حداقل الزامات و استانداردهای لازم برای سنگهای ساختمانی کوارتزی را نشان می دهد:

شرح آزمایش	محدوده	واحد	سنگ کوارتزی			روش آزمون
			ماسه سنگ	ماسه سنگ کوارتزی	کوارتزیت
جذب آب	max	%	۸	۳	۱	ISIRI 5699
جرم مخصوص	min	Kg/m3	۲۰۰۰	۲۴۰۰	۲۵۶۰	ISIRI 5699
مقاومت فشاری	min	MPa	۲۷٫۶	۶۸٫۹	۱۳۷٫۹	ISIRI 5698
مدول گسیختگی	Min	MPa	۲٫۴	۶٫۹	۱۳٫۹	ISIRI 5697
شاخص مقاومت سایشی (فقط برای سنگهای کف در معرض رفت و آمد)	Min	–	۲	۸	۸	ISIRI 8230 ISIRI 5700

جدول زیر حداقل الزامات و استانداردهای لازم برای سنگهای ساختمانی تراورتن را نشان می دهد:

شرح آزمایش	محدوده	واحد	سنگ تراورتن		روش آزمون
			داخل ساختمان	خارج ساختمان
جذب آب	max	%	۲٫۵	۲٫۵	ISIRI 5699
جرم مخصوص	min	Kg/m3	۲۳۰۵	۲۳۰۵	ISIRI 5699
مقاومت فشاری	min	MPa	۵۲	۳۴٫۵	ISIRI 5698
مدول گسیختگی	Min	MPa	۴٫۸	۴٫۸	ISIRI 5697
شاخص مقاومت سایشی (فقط برای سنگهای کف در معرض رفت و آمد)	Min	–	۱۰	۱۰	ISIRI 8230 ISIRI 5700

جدول زیر حداقل الزامات و استانداردهای لازم برای سنگهای ساختمانی لوح را نشان می دهد:

شرح آزمایش	محدوده	واحد	سنگ تراورتن		روش آزمون
			داخل ساختمان	خارج ساختمان
جذب آب	max	%	۰٫۲۵	۰٫۲۵	ISIRI 14212
مدول گسیختگی (در عرض لایه)	min	MPa	۶۲٫۱	۴۹٫۶	ISIRI 14217
مدول گسیختگی (در طول لایه)	Min	MPa	۴۹٫۶	۳۷٫۹	ISIRI 14217
شاخص مقاومت سایشی (فقط برای سنگهای کف در معرض رفت و آمد)	Min	–	۸	۸	ISIRI 8230 ISIRI 5700
مقاومت در برابر اسید	Min	mm	۰٫۳۸	۰٫۳۸	ISIRI 14215

آنچه تا کنون به آن اشاره شد آزمایشات سنگهای ساختمانی براساس استانداردهای تدوین شده سازمان ملی استاندارد ایران می باشد.

به جهت آشنایی بیشتر علاقه مندان جهت مطالعه مقاله های خارجی و شرح آزمایشات انجام شده روی سنگها، استانداردهای بین المللی سنگهای ساختمانی طبق فهرست زیر می باشد:

ASTM C97, Testing for Absorption and Bulk Specific Gravity of Natural Building Stone
ASTM C99, Test of Modulus of Rupture of Natural Building Stone
ASTM C170, Test for Compressive Strength of Natural Building Stone
ASTM C241, Abrasion Resistance (Hardness) of Stone Subject to Foot Traffic
ASTM C426, Coefficient of Thermal Expansion
ASTM C880, Flexural Strength of Dimension Stone
ASTM C615/C615M: 2011, Standard Specification for Granite Dimension Stone
ASTM C568: 2010, Standard Specification for Limestone Dimension Stone
ASTM C503: ۲۰۱۵, Standard Specification for Marble Dimension Stone
ASTM C1527/C1527M: 2011, Standard Specification for Travertine Dimension Stone
ASTM C616/C616M : 2015, Standard Specification for Quartz- Based Dimension Stone
ASTM C1526: 2008, Standard Specification for Serpentine Dimension Stone
ASTM C629: 2015, Standard Specification for slate Dimension Stone
ASTM C406/C406M: 2015, Standard Specification for slate Dimension Stone

علاوه بر آزمایشات اصلی و مهم روی سنگهای ساختمانی طبق انچه بیان شد، فهرست زیر آزمایشات بین المللی تکمیلی سنگها را نشان می دهد.

۱) آزمایش پتروگرافی (سنگ نگاری)

PETROGRAPHIC TESTS

BS EN 12407 – Petrographic description

(BS EN 12326-2 – Petrographic examination (slate

BS 5930 –  Petrographic description

ISRM – Petrographic description

۲) آزمایشهای فیزیکی روی سنگ

PHYSICAL TESTS

BS EN 13755 – Water absorption at atmospheric pressure

BS EN 1341 – Water absorption at atmospheric pressure

BS EN 1342 – Water absorption at atmospheric pressure

BS EN 1343 – Water absorption at atmospheric pressure

BS EN 1925 – Water absorption coefficient by capillarity

BS EN 772-11 – Water absorption coefficient by capillarity

BS EN 1936 – Real density & total porosity
– Apparent density & open porosity

BS EN 772-4 – Real density & total porosity
– Apparent density & open porosity

ASTM C97 – Water absorption & density

BR 141 – Porosity & saturation coefficient

ISRM – Water content, porosity & absorption

(In-house method – Micro porosity (water

۳) آزمایشهای مکانیکی روی سنگ

MECHANICAL TESTS

BS EN 1926 – Compressive strength

BS EN 772-1 – Compressive strength

BS EN 1342 – Compressive strength

(BS EN 12372 – Flexural strength under concentrated load (3-pt

(BS EN 13161 – Flexural strength under constant moment (4-pt

(ASTM C99 – Modulus of rupture (3-pt

ASTM C170 – Compressive strength

(ASTM C880 – Flexural strength (4-pt

ISRM – Uniaxial compressive strength

(ISRM – Indirect tensile strength (Brazil test

ISRM – Concentrated point load strength

۴) آزمایشهای دوام و پایایی روی سنگ

DURABILITY TESTS

BS EN 12371 – Frost resistance

In-house method – Frost resistance (BS EN 12371) – large elements

DIN 52104 – Frost resistance

CWCT – Accelerated aged strength

BS EN 12370 – Salt crystallization

BR 141 – Salt crystallization

BR 141 – Acid immersion

ISRM – Slake durability

BS EN 14066 – Thermal shock resistance

(In-house method – Fatigue (cyclical

۵) دیگر آزمایشهای روی سنگهای ساختمانی

MISCELLANEOUS TESTS

BS EN 772-16 – Dimensions

BS EN 1341 – Dimensions

BS EN 1342 – Dimensions

BS EN 1343 – Dimensions

BS EN 14231 – Slip resistance

BS EN 1341 – Slip resistance

BS EN 1342 – Slip resistance

BS 7976 – Slip resistance

BS 7932 – Polished paver value

BS EN 1341 – Abrasion resistance

BS EN 1342 – Abrasion resistance

ASTM C241 – Abrasion resistance

BS EN 14579 – Sound speed propagation

BS EN 14580 – Static elastic modulus

In-house method – Young’s modulus

In-house method – Poisson’s ratio

BS EN 14581 – Linear thermal expansion coefficient

BS 6073 – Moisture expansion

BS EN 16140 – Sensitivity to changes produced by thermal cycling

In-house method – Staining potential

ASTM D2203 – Staining from sealants

In-house Method – Crack inspection

In-house Method – Dye testing

۶) آزمایش روی سنگهای لوح ساختمانی

SLATE TESTS

BS 680 – Water absorption

BS 680 – Acid immersion

BS 680 – Wetting & drying

BS 5642 – Acid immersion

BS 5642 – Wetting & drying

BS EN 12326-2 – Dimensions

BS EN 12326-2 – Water absorption

BS EN 12326-2 – Failure load in bending

BS EN 12326-2 – Freeze thaw resistance

BS EN 12326-2 – Thermal cycling

BS EN 12326-2 – Sulphur dioxide exposure

ASTM C120 – Modulus of rupture

ASTM C121 – Water absorption

ASTM C217 – Weathering resistance

۷) آزمایش ملزومات نصب و مهار مکانیکی سنگ

FIXING TESTS

BS EN 13664 – Breaking load at dowel hole

BS 5080 – Pull-out strength

In-house method – Undercut anchors

In-house method – Kerf supports

In-house method – Precast dowels

BS 8200 – Soft & hard body impact

مطالب زیر را از دست ندهید

آشنایی با سنگ ، انواع سنگ ساختمانی و موارد مصرف

آشنایی با سنگ ، انواع و کاربردهای آنها این مقاله به آشنایی با سنگ، انواع سنگ ساختمانی و تعاریف هرکدام، کاربردها و مشخصات فنی آنها پرداخته است. جهت اطلاعات بیشتر [...]

انواع رویه ها، پرداخت و سطح نهایی سنگ

انواع رویه ها، پرداخت و سطح نهایی سنگ شما با ورود به فضاهای تجاری و مسکونی با یکی از اولین مواردی که مواجه می شوید سنگهای طبیعی کف فضا است [...]

مشخصات سنگ ساختمانی خوب، راهنمای عوامل مهم در انتخاب سنگ

مشخصات سنگ ساختمانی خوب، راهنمای عوامل مهم در انتخاب سنگ سنگ ساختمانی طبیعی در ابتدا به صورت قطعه های حجیم و بزرگ صخره ای است که در معادن سنگ از [...]

سنگ طبیعی – دانستنیهای مفید کفپوش سنگ

کفپوش سنگ طبیعی – دانستنیهای مفید در میان همه کفپوشهای ساختمانی، هیچکدام به زیبایی، درخشش و لوکس بودن سنگ طبیعی نیستند. واژه سنگ ساختمانی به گروهی از مواد طبیعی معدنی [...]

بانک مقالات سنگ